За тоа зошто има толку многу поч инати во Италија, како се развива вакцината и како да се заштитите себеси зборува претставничката на СЗО во Русија. Изолацијата е солидарност, не се бориме против луѓе, се бориме против вирус што не можеме да го видиме, вели Мелита Вујнович во интервју за руска РБК.
– На 11 март директорот на СЗО, Тедрос Гебрејесус, прогласи пандемија на новиот коронавирус. Што значи тоа?
Тој не прогласи ништо. Неверојатно е тоа што цел месец никој не го слушаше нашиот директор, но веднаш штом го кажа зборот пандемија, сите почнаа да слушаат. Неговите зборови значат дека самиот опис на епидемијата сега е сменет – таа добива пандемиски обем. Тој рече дека не сме можеле да го запреме ширењето на вирусот на ниво на една или две земји; него го има во над сто земји.
Тој намерно подраматично ги претстави информациите за државите и владите да сфатат дека постои можност да се запре ширењето, но потребна е акција. Ако ширењето на вирусот не биде запрено сега, тоа ќе стане огромно. Ако веднаш преземете мерки, ако воведете мерки за изолација, тогаш нема да има нови пренесувања на вирусот, нема да има човечки загуби, а загубите за економијата ќе бидат помали.
– Што препорачува сега СЗО?
Препораките се истите. Пред десет дена го кренавме нивото на процена на ризикот за целиот свет на „мошне високо“, веќе во прашање не е дали има пандемија или не, во прашање е преземањето мерки да се заштити здравјето на сите луѓе. Ние имаме четири сценарија за различни видови земји.
Првото сценарио е за земјите каде што нема вирус – во нив главно е неопходно да се информира населението и оние што доаѓаат од други земји, за тие да ги поминат сите потребни процедури за да се идентификува можна зараза.
Второто сценарио е за земји каде што сè уште има единечни случаи на зараза, по околу 20 случаи – тие исто така треба да го детектираат вирусот и масовно да го информираат населението за превентивни мерки.
Третото сценарио е за земји каде што синџирот на заразени е подолг, но сепак ви овозможува да го следите ширењето на вирусот, од кого на кого бил пренесен.
Четвртото е за земји каде што почнало локално пренесување. Ова е она што се случува сега во Италија, она што беше во Вухан. Обезбедува сеопфатни мерки што ќе го ограничат понатамошното пренесување на инфекцијата.
Нашите експерти беа во Вухан, искуството е многу позитивно. Мерките што тие ги презедоа се импресивни, можеме да кажеме дека Кина се има справено со епидемијата. Во Јужна Кореја, епидемијата исто така беше како експлозија, но населението беше многу добро информирано, беа утврдени случаите и контактите, што исто така ни овозможи да ја преземеме контролата врз ситуацијата на многу начини.
– Зошто има толку многу починати во Италија?
Затоа што е невозможно веднаш да се препознае епидемијата. Таму, очигледно, многу луѓе веднаш се разболеле, но не е јасно како се случило тоа. Во моментов се спроведува истражување заедно со експерти.
Луѓето едноставно не можеле да сфатат дека се болни, не ги знаеле симптомите, ниту каде да одат поради нив. Колку е постара популацијата, толку е повисока стапката на смртност, така што Италија сега има над 1.000 починати.
– Какви се прогнозите за смртноста?
Смртноста сега е околу 3%, но точната бројка ќе ја знаеме кога епидемијата ќе заврши. Сега не гледаме смртност кај децата и младите луѓе, но како што се зголемува возраста на болните, се зголемува и смртноста. Кај возрасната група над 80 години (не насекаде), смртноста може да достигне 14%.
– Како се развива болеста кај децата?
Децата се разболуваат, но во лесна форма, продолжува во формата на САРС, каде што немаше смртни случаи. Ова не значи дека не треба веднаш да ги лекувате или да ги ставите во изолација. Веднаш мора да се јавите на лекар и да преземете мерки.
– Може ли миленичињата да бидат носители?
Ние работиме заедно со Меѓународната организација за заштита на здравјето на животните за да го проучиме овој проблем. Во моментов нема докази дека домашните животни, како кучињата и мачките, ги заразуваат луѓето со вирусот ковид-19.
– Дали има случаи на повторно заразување?
Ова сè уште не го знаеме, затоа тие се обидуваат да ги најдат трагите од секој пациент. Кина е многу успешна во тоа, таа објавува по дваесетина научни труда секој ден.
– Дали е поминат пикот на болеста?
Сè уште е невозможно е да се зборува за ова; нема доволно податоци.
„Се развива вакцина против коронавирусот“
– Како се разликува тековната епидемија од, на пример, „шпанскиот грип“ во 1920-тите?
Фигуративно кажано, тогаш проблемот беше што нè нападна куче, а сега нè нападна мачка – различно семејство на вируси, различен генетски потенцијал и механизам на дејствување, иако во двата случаи инфекциите се респираторни. Разликата помеѓу двете ситуации е дека во тоа време немало антивирусни лекови, светот бил затворен, речиси немало никакви мерки, па затоа нема точни податоци за смртноста од Шпанците. Затоа, проблемот со смртноста не може да се спореди.
– Во која фаза е развојот на вакцина?
Вакцина против коронавирус во моментов се развива. Секој што работел на вакцините против грип ја развива и оваа вакцина, нема никакви нови учесници во овој процес. Во Русија, ова е „Вектор“.
Луѓето никогаш не го разбираат јасно процесот на создавање вакцина – ова не е вакцина како онаа што ја разви Пастер, ова е генетски материјал што им помага на клетките на вашето тело, на белите крвни зрнца, да сфатат дека нешто несакано влегло во телото.
Грубо кажано, вакцината ја формира меморијата на леукоцитите, така што ако се појави вирус, тие да го препознаат и да почнат да се борат. Никој не може да се разболи од таква вакцина, во неа нема вирус, има парче генетски материјал што му помага на телото да открие кој влегол во него. Ова е многу деликатна работа, за да можеме да бидеме сигурни дека таа функционира, ни требаат многу тестови.
Полесно е да се направи вакцина против грип, генетски, вирусот на грипот побрзо мутира, па секоја година СЗО објавува нов вид и се развива вакцина. Ако вирусот е комплетно нов, како што беше случајот со свинскиот грип во 2008 година, потребно е повеќе време. Малкумина знаат дека сезонската вакцина против грип сега содржи Х1Н1.
– Како ќе се тестира вакцината против коронавирус?
Како и обично, во согласност со протоколот и врз волонтери. Протоколот за вакви тестови е развиен, тој е многу строг, никој нема масовно да ја тестира на населението, но медицинскиот персонал што лекува од коронавирус ќе може да најде волонтери и да ги спроведе потребните тестови.
– Дали е можно да се верува во заклучоците на кинеските, иранските научници? Во политиката, не секој има голема доверба во информациите од овие земји.
Како тоа мислите? Ние имаме многу добро, позитивно искуство во заедничката работа со сите земји во светот. Кога би виделе како научниците соработуваат едни со други, нивото е без преседан.
„Мијте ги рацете по секоја цена“
– Кои се главните мерки: мијте ги рацете или бришете ги со алкохолен раствор, што друго може да се прави?
Ако кивате, покријте ги устата и носот, измијте ги рацете по секоја цена. Рацете треба да се мијат најмалку 20 секунди, темелно да се исплакнат помеѓу прстите, горниот дел на дланката. Треба да ги миете рацете не само по посетата на тоалетот, туку и пред неа. Секако е изненадувачки што во 21 век сме принудени да ги повторуваме и повторно да поучуваме на некои од основните принципи на хигиената.
По миењето, не затворајте ја славината со чистите раце – користете го лактот или хартија за тоа. Ако се ракувате со некого, нема ништо страшно во тоа потоа да употребите средство за раце. Важно е да се спречи преносот на вирусот од рацете до мукозата. Во оваа смисла, најопасна е мукозната мембрана на очите, па затоа не се препорачува допирање на лицето и пределот околу очите.
– Зошто сите мерки што се преземаат сега главно се предвидени на две недели?
Сега, поради искуството на Вухан, знаеме дека периодот на инкубација – од моментот кога вирусот влегува до почетокот на симптомите – главно е до 14 дена. Обично симптомите се појавуваат уште побрзо – по три, пет, седум дена. Ако некое лице имало симптоми, било болно, тогаш откако исчезнале симптомите, треба да се извршат уште два теста со разлика од 24 часа, и двата треба да бидат негативни за да можете да кажете дека оздравело.
– Изолацијата на луѓето не е премногу сериозна мерка?
Главната работа сега е да се запре преносот на вирусот од човек до човек. Се разбира, изолацијата не е многу пријатна, но во современи услови многумина работат од дома. На пример, во нашата регионална канцеларија во Копенхаген, во една соседна фирма кај еден човек беше пронајден вирусот, па просториите се затворени.
Целата канцеларија на СЗО работи од дома – никој не чувствува разлика, сè се одвива како што треба. Модерната технологија дозволува многу работи. Изолацијата е солидарност, не се бориме против луѓето, се бориме против вирус што не можеме да го видиме. На крајот на краиштата, зарем немаме две недели од нашиот живот за да се заштитиме едни со други?!
– Ако сега, сепак, некое лице треба да оди од една во друга земја, со што да го стори тоа?
Ако летате со авион, треба да сфатите дека зоната на можна зараза е две седишта зад вас и пред вас и лево и десно ако лета и некое заразено лице. Па, тогаш треба да го направите она што го бараат локалните власти.
Извор: мкд.мк
