Празникот Воздвижение на чесниот крст, во народот познат како Крстовден, се празнува во чест на наоѓањето на крстот врз кој бил распнат Исус Христос и во чест на неговото враќање од Персија во Ерусалим. Поради неговата чудотворна моќ крстот е наречен и животворен крст.
Црквата празнува два празника поврзани со чесниот крст, зимскиот Крстовден или Водокрст (18/5 јануари) е посветен на стариот обичај според кој на овој ден биле крштевани оние што го примале христијанството, а есенскиот Крстовден, под името Воздвижение на чесниот крст се празнува во чест на наоѓањето на крстот на кој бил распнат Исус Христос.
За подостоинствено празнување на празникот, но и за оддавање признание на светиот крст, како и за сочувствување со страдањата на Спасителот Исус Христос Светата црква го одредила овој ден како тежок празник и како строг пост.
На овој ден не се јаде ништо мрсно дури ни растително масло.
Некои верници на овој ден јадат само леб и грозје.
Зимскиот Крстовден никогаш не го менува датумот и се слави еден ден пред Богојавление. Верниците овој голем празник го слават во пост, со одење во црква и палење свеќа, се прекрстуваат и ја читаат „Оче наш“.
Постот е задолжителен и ригорозен. Кој може, тој ден пости само со леб и вода. Во православните храмови на Крстовден и на Богојавление се осветува вода.
Светата вода од Крстовден се пие со молитва. На децата им се дава, со верба дека лечи и штити. Мајките на овој празник, со молитва на челото на децата ќе им направат крст од осветено масло, а водата од Крстовден ќе ја чуваат и по потреба ќе им ја даваат на децата
Крстовден е ден кога мора да се опуштите и да се подготвите за Богојавление. Тоа е време кога треба да престанете да посветувате внимание на неважни мисли иозборувања. Свештениците велат:
-„Не ставајте ја премногу при срце грижата за цел свет, уживајте во својот мир и живејте со Бог“.
Од Божиќ до Богојавление верниците се поздравуваат со „Христос се роди“, а на Богојавление се поздравуваат со „Бог се јави!”
Луѓето кои се родени на овој ден се верува дека на својот грб ја носат сенката на Чесниот крст и дека затоа пред Господ се посебно одговорни за своите постапки.
